کشور های پیشرفته مسیر صنعتی سازی ساختمان ها را در طی ۲۰۰ سال گذشته طی کرده اند. نتیجه صنعتی سازی ساختمان در این کشورها این است که تجهیزات و تاسیسات ساختمانی همراه با داشتن استاندارد کیفی، استانداردهای ابعادی و مدولار را نیز دارند.

قطعات، تجهیزات و تاسیسات ساختمانی در روند صنعتی سازی ساختمان در کارخانه ها تولید می شوند. در چنین شرایطی مهندسان دست به انتخاب تولیدات مدولار کارخانه ای با کیفیت بالا می زنند و نصاب ها هم می توانند در زمان کوتاهی و به راحتی ان ها را نصب کنند.

 نتیجه این روش این است که ساختمان ها در زمان سریع تر و با کیفیت بسیار بالاتری ساخته می شود. در این مطلب قصد داریم به خلاصه مبحث ۱۱ مقررات ملی ساختمان بپردازیم که در این مبحث به طرح و اجرای صنعتی ساختمان ها پرداخته شده است.

مقررات در مورد صنعتی سازی ساختمان

مقررات ملی ساختمان در بحث صنعتی سازی به کل چرخه حیات ساختمان می پردازد. هدف این بخش تمرکز بر روی ارائه ضوابط و مقرراتی برای طراحی و اجرای ساختمان ها به روش صنعتی می باشد. علاوه بر این در مقررات ملی ساختمان، سازگاری ضوابط با دیگر ارکان چرخه حیات ساختمان نیز مورد بحث و توجه می باشد.

مقررات ملی ساختمان در این مبحث اهدافی مانند بهبود کیفیت و دوام، افزایش ایمنی و بهداشت، افزایش سرعت بهره وری منابع، پرهیز از آسیب به محیط زیست، بهبود مصرف انرژی و توجه به مطلوبیت و آرامش را دنبال می کند.

پروژه های غیر انبوه کوچک و صنعتی سازی

در این قسمت از مقررات ملی ساختمان ضوابط و مقرراتی برای صنعتی سازی پروژه های ساختمانی غیر انبوه کوچک تعریف شده است. مقررات این بخش برای تمامی پروژه هایی که کم تر از ۱۰۰ واحد بوده و دارای حداکثر ۷ طبقه از روی سازه پی می باشند، الزامی است. سطح کل زیربنا ساختمان در این بخش حداکثر ۳۰۰۰ متر مربع می باشد.

الزامات مختلفی برای این ساختمان ها در نظر گرفته شده که به عنوان مثال به دو مورد از آن ها اشاره می کنیم. در این پروژه ها فهرست تهیه شده از مصالح فولادی مورد نیاز لازم است که به وسیله ناظر تایید شود. همچنین مانند پروژه های بزرگ و متوسط پروژه های غیر انبوه کوچک نیز باید حداقل شاخص محیط زیست را رعایت کنند.

پروژه های غیر انبوه متوسط

ضوابط و مقررات مشخصی در مقررات ملی ساختمان برای پروژه های غیر انبوه متوسط تعریف شده است. در این قسمت به صنعتی سازی ساختمان هایی در سراسر کشور پرداخته شده که دارای کم تر از ۱۰۰ واحد مشابه می باشد.

مشخصات ساختمان های مورد بحث در این بخش به این شکل است که این ساختمان ها دارای حداکثر ۱۴ طبقه از روی سازه پی و حداقل ۷ طبقه از روی سازه پی می باشند. علاوه بر این پروژه های غیر انبوه و متوسط دارای زیر بنا کم تر از ۱۰ هزار متر مربع و بیش تر از ۳ هزار متر مربع هستند.

در خلاصه مبحث ۱۱ مقررات ملی ساختمان برخی از الزامات این بخش را توضیح خواهیم داد. لازم است که فهرستی از مصالح فولادی مورد نیاز به وسیله طراح تهیه شده و توسط ناظر تایید شود. ارائه دفترچه بهره برداری در پایان کار الزامی می باشد.

تاسیسات مورد استفاده در ساختمان لازم است که منطبق با روش های مهندسی مورد تایید طراحی شود و همچنین تاسیسات با جزئیاتی کامل به اجرا در بیایند و ارائه دستورالعمل نصب نما الزامی می باشد. لازم است که اجزای غیر سازه ای ساختمان در مقابل زلزله مقاوم باشند. جزئیات زیرسازی و عایق بندی لازم می باشد که در نقشه نما ساختمان رعایت شود.

پروژه های بزرگ ساختمانی و مقررات صنعتی سازی

مقررات ملی ساختمان به بحث صنعتی سازی پروژه های بزرگ ساختمانی نیز پرداخته است. ضوابط و مقررات این بخش برای پروژه هایی تنظیم شده که دارای شرایط مشخصی هستند. این پروژه های ساختمانی باید دارای حداقل ۱۰۰ واحد مشابه باشند.

همچنین ساختمان های مورد بحث در این بخش باید حداقل دارای ۱۵ طبقه از روی سازه پی باشند. سطح زیربنای پروژه های بزرگ ساختمانی حداقل ۱۰ هزار متر می باشد.  پروژه های انبوه سازی در این گروه قرار می گیرد و بر طبق مقررات ملی ساختمان، برای صنعتی سازی لازم است از مقررات و ضوابطی که برای این ساختمان در نظر گرفته شده است پیروی کنند.

پروژه لازم است که به شیوه طرح و ساخت اجرا شود. قطعات، تجهیزات و مصالح مورد استفاده باید استاندارد بوده و در صورت فقدان استاندار ملی لازم است که تایید مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهر سازی دریافت گردد. علاوه بر دارا بودن صلاحیت مندرج در نظام مهندسی و کنترل ساختمان، مجری پروژه های بزرگ ساختمانی باید رتبه نخست بنا ها را از سازمان برنامه و بودجه دریافت کرده باشد.

توجه به محیط زیست در ساختمان های صنعتی

ساختمان های صنعتی لازم است که امتیازات لازم را بر طبق مقررات ملی ساختمان کسب کنند تا موفق به دریافت شاخص محیط زیست بشوند. در صنعتی سازی پروزه های غیر انبوه کوچک، برای دریافت شاخص محیط زیست کسب حداقل ۱۰ امتیاز مورد نیاز می باشد.

پروژه های غیر انبوه متوسط برای کسب این شاخص باید ۵ امتیاز را کسب کنند. در نهایت پروژه های بزرگ ساختمانی نیز بر طبق مقررات ملی ساختمان ملزم به دریافت ۱۵ امتیاز می باشند. الزامات مختلفی برای کسب شاخص محیط زیست تعریف شده که با رعایت هر کدام از آن ها، پروژه ها می توانند به امتیاز خود اضافه کنند. به عنوان مثال برای استفاده از سیفون در هر خانه یک امتیاز و برای نصب شمارنده در ورودی در هر واحد نیز یک امتیاز در نظر گرفته شده است.

الزامات روش های ساخت صنعتی

 در خلاصه مبحث ۱۱ مقررات ملی ساختمان لازم است که به الزامات در نظر گرفته شده برای تعدادی از روش های ساخت صنعتی هم اشاره کنیم. بر طبق مقررات ملی ساختمان الزامات عمده فنی و اجرایی برای هفت روش ساخت صنعتی باید مورد توجه قرار بگیرد. سیستم قاب های سبک فولادی سرد نورد شده، الزامات سیستم LSF ، ساختمان های بتن آرمه با قالب های عایق ماندگار و … از جمله مباحث این بخش از مقررات ملی ساختمان می باشند.

مبحث یازدهم: کتاب مقررات ملی ساختمان ایران