در این مطلب قصد داریم به حداقل ضوابط و مقرراتی بپردازیم که که برای طرح و اجرای ساختمان های بتن آرمه باید بر طبق مقررات ملی ساختمان رعایت شوند.
در مقررات ملی ساختمان به بحث ساختمان های بتن آرمه به شکل مفصل پرداخته شده که این قوانین و مقررات شامل بخش های مختلفی از طراحی و اجرای ساختمان های بتنی می شود که تعدادی از آن ها را به شما معرفی خواهیم کرد.
ارائه و تایید مدارک فنی دارای چه شرایطی هستند؟
بر طبق مقررات ملی ساختمان لازم است که تهیه نقشه های ساختمان های بتن آرمه بر طبق نقشه های معماری انجام شود که در این نقشه ها اندازه ها، ارتفاع ها و ویژگی های دیگر مشخص شده باشند. همچنین لازم است که برای طرح و اجرای ساختمان های بتن آرمه نسخه ای از نقشه های معماری بر طبق محاسبات ساختمان بتن آرمه توسط مهندس محاسب امضا شده و بعد از ضمیمه شدن به نقشه های ساختمان بتنی به مقامات مربوطه تحویل داده شود.
مصالح و اجزا در ساختمان های بتنی
مصالحی که در ساخت بتن از آن ها استفاده شده شامل، سیمان، مصالح سنگی ریز دانه، شن و آب می باشد. علاوه بر این مواد؛ بتن می تواند شامل اجزای دیگری مانند موادی که برای اصلاح بتن مورد استفاده قرار می گیرد نیز باشد. پوزولان ها و مواد شبه سیمانی نیز ممکن است در بتن ساختمان های بتن آرمه به کار بروند.
در مورد اجزای مختلف به کار رفته در بتن و همچنین نحوه نگهداری و انبار این مصالح، مقررات ملی ساختمان دارای قوانین و ظوابط می باشد که در بخش های مختلف به آن پرداخته شده و سازندگان ملزم به تبعیت از آن ها می باشند. علاوه بر این در مقررات ملی ساختمان برای طرح و اجرای ساختمان های بتن آرمه به میلگرد های مصرفی در ساخت ساختمان نیز توجه شده و قوانین خاصی برای آن تعریف می شود.
پرداختن به مقاومت بتن در مقررات ملی ساختمان
مقررات ملی ساختمان به کیفیت و مقاوت بتن به کار رفته در ساختمان های بتنی پرداخته و ضوابط خاصی را برای این بخش در نظر گرفته است. بتن به کار رفته در ساختمان های بتنی باید از نظر مقاومت، پایایی و ویژگی های محیطی با قوانین این بخش هماهنگ باشد.
دوام بتن و میلگرد به کار رفته در ساختمان های بتنی
دوام بتن به کار رفته در ساختمان های بتنی لازم است به شکلی باشد که در شرایط مختلف کیفیت خود را حفظ کرده و دچار آسیب نشود. زمانی که بتن تحت شرایطی مانند عوامل جوی، حملات شیمیایی، فرسایش، سایش قرار می گیرد، باید دارای دوام مناسبی باشد به گونه ای که بتواند ظاهر و حداقل کیفیت اولیه را حفظ کند.
مقررات ملی ساختمان به منظور قابل بهره برداری بودن ساختمان های بتنی در این شرایط ضوابط و مقرراتی را در مورد دوام بتن در نظر گرفته که در زمان طرح و اجرای ساختمان های بتن آرمه لازم است به آن ها توجه شود.
مقررات اجرای بتن
در کنار کیفیت و دوام بتن در ساختمان های بتنی، اجرای آن هم دارای اهمیت زیادی می باشد که در مقررات ملی ساختمان به آن توجه شده است. تهیه، کنترل و اجرای بتن باید به وسیله افراد دارای تخصص و صلاحیت در این زمینه انجام شود.
تجهیزات، محل بتن ریزی، اختلاط بتن، انتقال بتن، بتن ریزی بخش های مختلف ساختمان و … باید بر طبق مقررات تعیین شده انجام گیرند. ساخت و اختلاط بتن های سازه ای با استفاده از دست به هیچ وجه مجاز نمی باشد. انتقال بتن ساخته شده از مخلوط کن تا محل نهایی باید به نحوی انجام گیرد که از جدا شدن و از بین رفتن مصالح جلوگیری شود.
بتنی که به حالت نیمه سخت در آمده و یا با مواد زیان آور بیرونی آلوده شده را نمی توان در بتن ریزی مورد استفاده قرار داد. روند بتن ریزی باید به شکلی باشد که در زمان انجام کار بتن به حالت خمیری باشد تا بتواند به راحتی به فضاهای موجود بین میلگرد ها برسد.
مقررات مربوط به شرایط غیر متعارف
در شرایط غیر متعارف مانند هوای خیلی گرم، بتن به کار رفته در ساختمان ها تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. در نتیجه بر طبق مقررات ملی ساختمان لازم است که در شرایط اقلیمی و محیطی غیر متعارف؛ تدابیر لازم در مورد بتن در نظر گرفته شود تا بتن مورد استفاده خصوصیاتی را کسب کند که بتواند در مقابل این شرایط دچار تاثیرات نا مطلوب نشود.
فولاد گذاری بر طبق مقررات ملی ساختمان
ضوابط مشخصی برای فولاد گذاری و استفاده از میلگرد ها در طرح و اجرای ساختمان های بتن آرمه در نظر گرفته شده است. به عنوان مثال برای بریدن میلگرد ها باید از وسایل مکانیکی استفاده شود و همچنین خم کردن میلگرد ها باید به شکل سرد انجام بگیرد. با توجه به نوع فولاد و دمای محیط باید از سرعت مناسب برای خم کردن میلگرد ها استفاده شود.
برای شکل دادن مجدد به میلگرد ها، باز و بسته کردن خم ها به طور کلی مجاز نمی باشد. به دلیل مجاز نبودن خم کردن میلگرد هایی که یک سر آن ها در بتن قرار دارد؛ لازم است که آرماتور ها قبل از انجام بتن ریزی و هماهنگ با نقشه های اجرایی در جای خود قرار بگیرند و به شکلی بسته شوند که خارج از محدوده رواداری های داده شده جا به جا نشوند.
تحلیل و طراحی ساختمان های بتن آرمه
در این قسمت از مقررات ملی ساختمان اصول تحلیل و طراحی سازه ای و اعتبار سنجی از عملکرد تمامی ساختمان های بتنی توضیح داده شده است.
شما می توانید مواردی مانند اهداف طراحی، ایمنی، قابلیت خدمات رسانی، مقاومت در برابر خرابی پیش رونده، روش طراحی در حالت های حدی و … را در این قسمت مشاهده کنید.
مهار و وصله آرماتور
در این بخش مقرراتی برای تامین مهار میلگرد های آجدار در بتن و همچنین چگونگی وصل شدن آن ها به یکدیگر در قطعات بتن آرمه در نظر گرفته شده است. در این قسمت از مقررات ملی ساختمان قوانینی تهیه شده که شامل تمامی میلگرد های تحت تاثیر بارهای استاتیک می شود.
مبحث نهم : کتاب مقررات ملی ساختمان ایران
