تمامی ساختمان های ساخته شده از سوی مهندسان با توجه به جنبه کاربری آن؛ که تجاری یا مسکونی، آموزشی یا بهداشتی و…. است، باید ضوابط و شرایط خاص آمده در مقررات ملی ساختمان تدوین شده از سوی وزارت مسکن و شهر سازی را رعایت کنند.
این قوانین ساختمان برای حفاظت بنا در زمان ضروری مثل آتش سوزی، تعیین شده است. در خلاصه مبحث سوم مقررات ملی ساختمان بیش تر به بیان آن می پردازیم.
مقررات ملی ساختمان در ارتباط با حفاظت از حریق
در این بخش قصد داریم قوانین مرتبط با بخش خلاصه مبحث سوم مقررات را بیان کرده و برای رعایت این قوانین در هنگام ساخت و ساز، باید ابتدا به درستی مطالعه شده و به شکلی صحیح عمل شوند.
مقررات ملی ساختمان عبارتند از:
۱) با توجه به این مقررات، راه های خروجی اصلی به اندازه کافی و بدون هیچ گونه مانعی در ساختمان ایجاد شوند. البته زمان ساخت به نوع، موقعیت و تعداد این راه های خروجی که وابسته به وسعت، ارتفاع بنا و هماهنگی با تمام ویژگی های ساختمان توجه نشان دهید.
۲) بنا هایی که قبل از این که مقررات ملی ساختمان تدوین شود، ساخته شده اند؛ امکان تطابق با این مقررات در این بنا ها وجود ندارد. وزارت مسکن و شهر سازی در آینده مقرراتی را برای این گونه از بنا ها تدوین خواهد کرد.
۳) عدم جرح و تعدیل و همچنین عدم تصرف جدید، از جمله قوانین ملی ساختمان می باشند.
۴) حفاظت از جان انسان های ساکن در ساختمان ها، وابسته به یک وسیله نجات در زمان اضطرار نباشد. برای خروج از ساختمان در زمان حریق چند راه اضطراری در نظر گرفته شود تا باعث استرس و هجوم به یک سمت از سوی ساکنان نشود.
۵) مهندس های ساختمان برنامه ریزی درست را در هنگام طراحی، ساخت و نگهداری از ساختمان انجام دهند، تا افراد در هنگام آتش سوزی؛ راحت و ایمن از ساختمان خارج شوند.
۶) دسترسی آزاد و بدون مانع به تمامی راه های خروج از ساختمان، در زمان حریق و آتش سوزی از دیگر مقررات ملی ساختمان تدوین شده می باشد.
۷) راه های خروج در ساختمان، قابل دسترس و مشخص شده باشند.
۸) با توجه به مقررات ملی ساختمان، راه های خروجی نباید قفل باشند. درب ورودی به راه های خروج اضطراری بایستی گشوده گردد تا در زمان حریق، افراد از آن استفاده کنند. در زندان ها و تیمارستان ها این امکان؛ یعنی قفل بودن راه های خروجی از نظر مقررات ملی ساختمان وجود دارد.
۹) بر طبق مقررات ملی ساختمان نصب شبکه هشدار، اعلام حریق و همچنین سایر تمهیدات لازم ایمنی در ساختمان باید در نظر گرفته شود.
۱۰) بر اساس قوانین، علاوه بر راه های خروج اصلی، راه هایی برای خروج فرعی هم در نظر گرفته شود. زیرا در صورت حریق اگر از یکی از این دو راه مسدود شد، بتوان از راه دیگر برای فرار استفاده کرد.
۱۱) با توجه به آن چه که در مقررات ملی ساختمان آمده است، در هنگام ساخت راه های خروج به ارتباط میان طبقات ساختمان توجه کافی و لازم داشته باشید.
۱۲) بر طبق قوانین و مقررات ملی، در زمان ساخت باید به کاربری، ابعاد و تعداد طبقات ساختمان بسیار توجه نمود تا در زمان حریق احتمالی اولا ساختمان مقاومت لازم را در برابر آتش سوزی داشته باشد، ثانیا از بسط و گسترش آتش به ساختمان های مجاور و اطراف جلو گیری شود.
مقررات ملی ساختمان در این بخش به فعالیت هایی جزئی در ساختمان می پردازد که در زمان طراحی و ساخت بایستی به این موارد، توجه نشان داد:
الف) تعداد کافی مسیر های خروج بر حسب ظرفیت ساختمان
ب) روشنایی مسیر های اضطراری
پ) ایجاد تمهیدات لازم در مسیر ها به منظور جلوگیری از نفوذ شعله آتش و دود ناشی از آن
از دیگر تمهیدات جهت جلوگیری از گسترش آتش که در مقررات ملی ساختمان آمده است؛ مربوط به پوشش ها و نازک کاری ساختمان است که این قوانین شامل موارد زیر است:
– استفاده از مصالح سوختنی و غیر سوختنی
– مقاومت در برابرپیشرفت سطحی شعله
– جلو گیری از گسترش آتش با توجه به طراحی و اجرای ساختمان در زمان ساخت
– پایدار و مقاوم بودن ساختمان در صورت وقوع حریق و آتش سوزی
– ایجاد فضا بندی مناسب در داخل ساختمان
– طراحی و اجرای راه های ارتباطی و فضا های پنهانی در داخل ساختمان
– مقاومت دیوار های داخلی ساختمان در جلو گیری از گسترش آتش
– مقاومت دیوار های خارجی ساختمان
– طراحی و اجرای ساخت بام با توجه به موقعیت ساختمان
مقررات ملی ساختمان برای دسترسی آسان، امن و سریع آتش نشان ها به ساختمان دچار حریق عبارتند از:
الف) راه های رسیدن خودروهای آتش نشانی در مجاورت با ساختمان
ب) در نظر گرفتن مسیر های امن برای آتش نشان ها
پ) ایجاد و امکان اطفاء حریق در داخل بنا ساختمان
ج) در این مقررات آمده است که از مواد قابل اشتعال موجود در ساختمان باید در باکس های عمودی یا افقی محافظت لازم به عمل آید.
د) اعمال محدود کننده ترین شرایط برای ساختمان هایی با چند کاربری برای مثال هم تجاری و هم مسکونی از دیگر قوانین و مقررات ملی ساختمان می باشد.
نکات اساسی در قوانین ملی ساختمان
رعایت نکات اساسی در پیروی از مقررات ملی ساختمان، لازم و ضروری است. در خلاصه مبحث سوم مقررات به بیان این نکات می پردازیم که حتما باید در نظر گرفته شوند.
بخش های سه گانه راه خروج، اجزای تشکیل دهنده راه ها، ظرفیت راه های خروجی، حداقل تعداد مسیر های خروجی، چگونگی استقرار راه ها و روشنایی و علامت گذاری راه ها، از نکات مهم و اساسی در تفسیر مبحث سوم مقررات به شمار می روند.
در تفسیر مبحث سوم باید به شرایط و ضوابط لازم در ارتباط با حفاظت از ساختمان و ساکنین آن از حریق، مطابق آن چه که در قوانین آمده است توجه شود. این ضوابط و شرایط در ساختمان مانند هتل، ساختمان آپارتمانی، خانه ویلایی، مدرسه و…در عین حال که متفاوت هستند به خاطر نوع کاربری ساختمان، اشتراکاتی نیز دارند.
منبع: مبحث سوم کتاب مقررات ملی ساختمان ایران
