مقدمه
از آنجایی که ایمنی، آسایش، صرفه اقتصادی، تعیین محدودیت ها ،ابعاد حداقل فضاها ،نورگیری و تهویه مناسب از موضوعات اصلی جامعه بوده و دولت همواره سعی داشته آن ها را رفع کند، مقررات ملی ساختمان را تصویب کرد. در این قانون و مقررات بخش چهارم را به الزامات عمومی ساختمان تخصص داد. در این الزامات تمام مواردی که نیاز است افراد مرتبط به ساخت و ساز از جمله مهندسان، کارگران، برق کاران و … و سایر افراد بدانند، نوشته شده است و لازمه ی آن، اجرا در سراسر کشور است. در این نوشتار موضوع الزامات عمومی ساختمان را مورد بحث قرار می دهیم.
مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان
در سال های اخیر در کشور ایران، ساختمان سازی با افزایش سرمایه گذاری همراه بوده است. بسیاری از پروژه ها ساخته و یا در حال ساخت هستند، اما مسائل عمومی صنعت آن ها دچار مشکل است. در این راستا خطر سانحه جان افراد را هدف قرار می دهد. در این شرایط بهتر است نظارت به روی ساختمان ها جدی تر صورت گیرد و سازندگان نیز طبق اصول مقررات ملی ساختمان پیش بروند.
مبحث چهارم از بیست و دو مبحث مقررات ملی ساختمان را به الزامات ایمنی ساختمان اختصاص داده اند. در این مبحث تمام الزامات لازم در ساختمان را توضیح داده اند تا افراد بدون مشکل و راحت تر بتوانند به کار خود برسند و همچنین امنیت برای سرنشینان خانه وجود داشته باشد. از سویی نیز تمام ساختمان های کشور را به یکدیگر مرتبط می کند تا با اصول استاندارد شروع به کار کنند.
بخش اول: کلیات
در بخش اول از مبحث، مانند مباحث دیگر کلیات ذکر شده است. در این قسمت به اهداف کلی، اهداف عینی و انتظارات عملکردی، دامنه کاربرد، استاندارد ها و ضوابط، ندارم فنی، الزامات اجرایی به‌طور عمیق و کلی اشاره می شود.
بخش دوم: تعاریف
سپس عنوان تعاریف را داریم که تمام کلمات مفهومی و تاکیدی مبحث را در خود جای داده و به توضیح آن پرداخته است. قبل از شروع هر کاری باید با واژه های مرتبط با آن حیطه آشنا باشیم تا راحت تر بتوانی ارتباط برقرار کنیم.
بخش سوم: دسته بندی فضا ها، تصرف ها و ساختمان ها
بخش بعدی از الزامات عمومی ساختمان دسته بندی فضا ها، تصرف ها و ساختمان ها را توضیح داده و شرایط آن را بیان کرده است. این بخش دسته بندی فضا ها، دسته بندی و تعریف تصرف ها، دسته بندی ساختمان ها از نظر تعداد طبقات و نحوه قرار گیری بر زمین را برای راحتی کار بیان کرده است. بنابراین توصیه می شود سازندگان و معماران حتما این بخش را با دقت مطالعه بفرمایند.
بخش چهارم: مقررات کلی ساختمان
در بخش چهارم، مقررات کلی ساختمان از جمله ارﺗﻔﺎع و ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﺠﺎز ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن، اﻟﺰاﻣﺎت ﻛﻠﻲ ﺳﺎﺧﺖ و ﻗﺮارﮔﻴﺮی ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن، اﻟﺰاﻣﺎت ﻫﻤ ﺠﻮاری ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ها، ﺗﺼﺮ فﻫﺎ و ﻓﻀﺎها، اﻟﺰاﻣﺎت شکل، ﺣﺠﻢ و ﻧﻤﺎی ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن، اﻟﺰاﻣﺎت پیش آمدگی ﻫﺎی ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن، اﻟﺰاﻣﺎت ﺗﺄﻣﻴﻦ اﻣﻨﻴﺖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ و اﻳﻤﻨﻲ ﻣﺘﺼﺮﻓﻴﻦ، اﻟﺰاﻣﺎت مناسب ﺳﺎزی ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺮای اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﻴﺖ و کم توان ﺟﺴﻤﻲ ﺣﺮﻛﺘﻲ مورد بحث قرار داده شده است. همانطور که می دانید ارتفاع و مساحت بسیار زیاد، چشم افراد را به خود جذب می کند.
بخش پنجم: الزامات عمومی فضا ها
در بخش بعد الزامات عمومی فضا ها نوشته شده است که عبارت است از: فضاهای ورود، ﺧﺮوج، ارﺗﺒﺎط و دﺳﺘﺮس، فضا های اﻗﺎﻣﺖ، اﺗﺎق ﻫﺎ و ﻓﻀﺎ ﻫﺎی اﻗﺎﻣﺖ ﭼﻨﺪ ﻣﻨﻈﻮره، ﻓﻀﺎ ﻫﺎی اﺷﺘﻐﺎل، فضا های ﭘﺨﺖ و آﺷﭙﺰﺧﺎنه ها، ﻓﻀﺎﻫﺎی ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ، فضاهای ﻧﻴﻤﻪ ﺑﺎز، فضا های ﺑﺎز، فضا ها و ﻋﻨﺎﺻﺮ واﺳﻂ ﻧﻮرﮔﻴﺮی و ﺗﻬﻮﻳﻪ، توقف گاه ﻫﺎی ﺧﻮدرو، اﻧﺒﺎرﻫﺎ، فضا های ﻧﺼﺐ ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت، ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺸﺎﻋﺎت و ﻓﻀﺎ ﻫﺎی ﺧﺪﻣﺎتی ﻋﻤﻮمی. الزاماتی که لازم است در این مکان ها دقیق تر بررسی شود، در بخش سوم از مبحث چهارم یعنی الزامات عمومی فضا نوشته شده است.
بخش ششم: اﻟﺰاﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﻮرﮔﻴﺮی و ﺗﻬﻮیه ﻓﻀﺎ ها
اﻟﺰاﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﻮرﮔﻴﺮی و ﺗﻬﻮیه ﻓﻀﺎ ها که موضوعی مهم در ساخت و ساز محسوب می شوند، در قسمت ششم بحث چهارم ذکر گردیده است. نور گیری در خانه های امروزی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و مردم دوست دارند نور منزل به عنوان نور تزیینی نیز استفاده شود. تهویه هوا نیز از موضوعات اصلی در خانه های مدرن است.
بخش هفتم: ﻣﻘﺮرات اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺗﺼﺮف ﻫﺎ
در بخش هفتم از مبحث چهارم یعنی الزامات عمومی ساختمان کلیتی درباره ﻣﻘﺮرات اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺗﺼﺮف ﻫﺎ نوشته شده که سرتیتر های آن شامل ﺗﺼﺮف ﻫﺎی ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ، ﺗﺼﺮف ﻫﺎی ﺣﺮفه ای /اداری، ﺗﺼﺮف ﻫﺎی آﻣﻮزشی /ﻓﺮهنگی، ﺗﺼﺮف ﻫﺎی درﻣﺎنی /ﻣﺮاقبتی، تصرف های تجمعی، ﺗﺼﺮف ﻫﺎی صنعتی است. منظور از تصرف ها، اختصاصی شدن آن منطقه برای یک فرد است. اینکه آن فرد با چه شرایطی و چگونه می تواند این مساکن را تصرف کند، کاملا توضیح داده شده است.
بخش هشتم: ﻣﻘﺮرات ﺧﺎص ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎی ﺑﻠﻨﺪ
در بخش بعد ﻣﻘﺮرات ﺧﺎص ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎی ﺑﻠﻨﺪ به طور کامل ذکر گردیده است. این نکات باید به طور صحیح و دقیق پیاده سازی شوند. تمام مردم اطلاع دارند که ساختمان های بلند، نیاز به دقت بیشتر برای ساخت دارند تا امنیت آن بیشتر باشد و در کنار امنیت، ظاهر زیبا نیز داشته باشد.
بخش نهم: اﻟﺰاﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ساختمان ﻋﻨﺎﺻﺮ و ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻣﻬﻢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن
در بخش نهم و آخر از مبحث چهارم اﻟﺰاﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ساختمان ﻋﻨﺎﺻﺮ و ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻣﻬﻢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن نوشته شده است. همانطور که مطلع هستید جزئیات شامل دﻳﻮار ﻫﺎ، ﻛﻒ و ﺳﻘﻒ، ﻧﺎزک ﻛﺎری و ﭘﻮﺷﺶ ها، سقف ﻫﺎی ﻛﺎذب ﺑﺎم ﻫﺎی ﻣﺴﻄﺢ، ﺑﺎم ﻫﺎی ﺷﻴﺒﺪار، سقف ﻫﺎی ﻧﻮرﮔﺬر، ﻧﺼﺐ و اﺟﺮای در و ﭘﻨﺠﺮه، ﺣﻔﺎظ ها، ﺟﺎن ﭘﻨﺎه ها و ﻣیله های دﺳﺘﮕﺮد، آب ﺑﻨﺪی و ﻋﺎیق ﻛﺎری رﻃﻮبتی، ﺷﻮمینه، ﺑﺨﺎری دﻳﻮاری و دودکش ها، ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ایمنی و اﻣﻨﻴﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﻮاﻧﺢ و ﺳﺎﻳﺮ ﺧﻄﺮات، ﻋﺎیق ﻛﺎری ﺻﻮﺗﻲ و ﺣﺮارتی و ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮیی در ﻣﺼﺮف انرژی، تاﺳﻴﺴﺎت در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن، ﻧﮕﻬﺪاری و دﻓﻊ زﺑﺎله، ﺳﺎﻳﺮ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن می شود.
نتیجه گیری
مقررات ملی ساختمان و تمام مباحث آن از مهندس و کارگر می خواهد که بر ساخت اصولی ساختمان ها نظار کند. ایمنی و بهداشت را در ساخت و ساز رعایت کند. مهندسی ساز بودن ساختمان ها و در نهایت ایمن بودن ساختمان ها را تایید کند.
سلامت سازندگان در طی ساخت و ساز به موجب انجام مقررات خواهد بود. بعد از ساخت، افزایش طول عمر ساختمان می تواند دستمزدی عالی برای مهندس و کارگر باشد.
اما اگر می خواهید طول عمر افزایش یابد باید نکات گفته شده در مباحث مقررات ملی ساختمان را رعایت فرمایید. در مبحث چهارم یعنی الزامات عمومی ساختمان نکات مربوط به امنیت ساختمان به طور کامل ذکر شده است. تفاوت اصلی مقررات ملی ساختمان با دیگر آیین نامه ها در این است که باید در سراسر کشور اجرا شود. چرا که مسئله مهم امنیت را در پی دارد. برای اطلاع از بیست و دو مبحث مقررات ملی ساختمان، به سایت https://inbr.ir/?page_id=2032 مراجعه کنید و مطالب کاربردی آن را بخوانید.
